۷ آسیب میراث حدیثی شیعه | محققان در خدمت استنباط اخبار قرار گیرند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نخستین همایش واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه که عصر امروز در سالن همایش های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، با اشاره به ظرفیت شناسی تراث اهل بیت(ع) به آسیب شناسی این موضوع پرداخت و گفت: ما معتقد هستیم که احادیث اهل بیت نبوت(ع) نه فقط مخاطب اش مسلمانان و شیعیان، بلکه بخش عظیمی از آن متعلق به همه انسان ها است.

وی افزود: صحیفه سجادیه، نهج البلاغه و بسیاری از معارف اهل بیت(ع) را می توان به هر انسانی که معتقد به معبودی باشد، داد، چراکه احادیث اهل بیت(ع) ترجمان قرآن کریم بوده و این اعتقاد ما شیعیان است.

آیت الله علیدوست با اشاره به این که ظرفیت روایات معصومین(ع) به اندازه ظرفیت قرآن کریم است، اظهار داشت: مهم ترین و بهترین ابزار حکومت مهدوی نیز همین احادیث ارزشمند خواهد بود و ما باید تلاش کنیم که تبیین کنیم میان روایات و قرآن کریم رابطه دوسویه وجود دارد، یعنی احادیث، قرآن کریم را تفسیر می کند و قرآن کریم نیز احادیث را تفسیر می کند.

رییس انجمن فقه و حقوق حوزه در ادامه به تشریح آسیب های میراث حدیثی شیعه پرداخت و عنوان کرد: از روز اولی که احادیث از معصومان(ع) نقل می شد، آسیب های بسیاری آنها را دنبال می کرد که نخستین آن ها عبارت از «اندیشه و توهم کافی انگاری قرآن» بود؛ این شعار شوم «حسبنا کتاب الله» نه تنها از زمان پیامبر اسلام(ص) بلکه در دوران سایر ائمه معصوم(ع) نیز رواج داشت.

وی دومین آسیب میراث حدیثی شیعه را «ضعیف انگاشتن افراطی و ناموجه اخبار» معرفی و بیان کرد: در این بخش برخی جریان ها از حیث سند دستیابی به احادیث به این میراث گرانبها ضررهای بسیاری وارد کردند؛ ما منکر ضعف سندی نیستیم، اما اینکه بخش عظیمی از میراث حدیثی شیعه را با بهانه های بی اساس کنار بگذاریم کار بسیار غلط و نادرستی است.

آیت الله علیدوست «افراط ناموجه در اخذ به اخبار بدون قرار دادن آن در کنار عدل، قرآن و روایات» را سومین آسیب برای میراث حدیثی شیعه دانست و ابراز داشت: ما مأمور هستیم که احادیث را به عدل، قرآن و روایات عرضه کنیم و این که جریاتی احادیث را بدون اجتهاد اخذ کرده اند، ضربات بسیاری بر پیکره اخبار وارد شده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم چهارمین آسیب میراث حدیثی شیعه را اینگونه توصیف کرد: «بد اخلاقی گروهی از منتسبان نامشروع به اخبار» نیز یکی دیگر از آسیب های است، به اینگونه که برخی اخباریون چنان پنجه تعرض به صورت دیگر محققان انداختند که تاوان این بداخلاقی را خود اخبار باید بدهد، چراکه سبب بدبینی نسبت به اخبار شدند.

وی «تخته بند کردن روایات به زمان و مکان خاص» را پنجمین آسیب میراث حدیثی شیعه برشمرد و بیان کرد: محققان باید در یک بحث فلسفی، روایی و فقهی، فرازمان و فرامکان بودن یا به عبارت دیگر جاودان و جهانی بودن روایات را اثبات کنند تا احادیث مورد بی مهری قرار نگیرند.

آیت الله علیدوست یادآور شد: «نقل به معنا کردن» و «نگاه های خاص به تراث اهل بیت(ع)» نیز ششمین و هفتمین آسیب های میراث حدیثی شیعه است.

وی با اشاره به نادرست بودن نگاه های خاص به تراث اهل بیت(ع) اضافه کرد: انگیزه های سیاسی، اجتماعی و فرقه ای سبب می شد تا برخی روایات پررنگ و برخی کمرنگ شود که متأسفانه امروزه هم این عمل در برخی جاها به چشم می خورد.

آیت الله علیدوست در پایان اظهار کرد: امروزه به محققانی نیازمندیم که با همان روشی که در استنباط احکام فقهی به کار برده اند، در خدمت اخبار قرار گیرند و آن ها را به خوبی بررسی کنند./841/پ۲۰۲/ج